Gençlerin Gösteriş Tüketimi Eğilimleri Üzerine Bir Alan Araştırması: Konya Örneği

Tüketici harcamalarının ve toplumların ekonomik gücünün artmasıyla birlikte, bu gelişmelerin tüketici kültürü üzerindeki etkilerini incelemek giderek önem kazanmaktadır. Bireylerin toplum içindeki statüleri, tükettikleri nesnelerle ölçülmektedir. Bireylerin imajı, tükettikleri nesnelerle tanımlanmaktadır. Günümüzde insanlar tükettikleri ile kimliklerini ve kişiliklerini tanımlamaktadırlar. Hazcı bir kültür hem işletmeler hem de toplum tarafından zihinlere sürekli aşılanmaktadır. Tüketiciler, sosyal statülerini dikkat çekici bir şekilde sergilemek için bulunması zor olan malları satın almaya eğilimlidirler. Benzersiz olduklarını belirtmek isteyen tüketiciler, statülerini göstermek için gösterişli ürünler tüketerek kendilerini ifade etmeye çalışırlar. Veblen’in Aylak Sınıfı Teorisinde ele aldığı “gösteriş tüketimi”, tüketimin diğer insanlar tarafından beğeni kazanması ve takdir görmesi üzerine kurulmuş olup hala neo-klasik tüketim kuramının güçlü bir eleştirisini temsil etmektedir. Bu çalışmanın temel amacı Konya ilinde devlet ve vakıf üniversitelerinde öğrenim gören öğrencilerin tüketim anlayışlarını Veblen’in gösteriş tüketimi kavramı altında incelemektir. Çalışmada, üniversite öğrencilerinin gösteriş tüketim eğilimleri sosyo-kültürel ve demografik özelliklerine göre ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Çalışma, nicel araştırma desenine göre yapılan bir saha araştırmasıdır. Çalışmada veri toplama aracı olarak anket kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemini ise Konya ilinde devlet ve vakıf üniversitelerinde öğrenim gören öğrenciler oluşturmaktadır. Örneklem seçiminde kolayda örneklem yöntemi uygulanmıştır. Araştırma sonunda; öğrencilerden üst gelir grubunda olanların, aile aynında olmayanların ve aylık geliri 1200-1500 TL olanların diğerlerine göre gösteriş tüketimine daha eğilimli oldukları görülmüştür.