Yapı Kayıt Belgesi Verilen Yapılarda Depremden Doğan Sorumluluk

Yapı kayıt belgesi, İmar Barışı Kanunu şeklinde adlandırılan ve 7143 Sayılı Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanunla 3194 sayılı İmar Kanunu’nun Geçici 16’ncı maddesinde düzenlenen yeni bir kavramdır. Ayrıca yapı kayıt belgesine ilişkin olarak 30443 Sayılı Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar adı altında çıkarılan tebliğ ile ayrıntılı düzenlemelere yer verilmektedir. Yapı kayıt belgesi, yapı kayıt sistemine kaydın yapılması suretiyle alınmaktadır. Tebliğin 3. maddesinin (ç) bendine göre yapı kayıt sistemi, “Bakanlıkça 3194 sayılı Kanunun geçici 16’ncı maddesi kapsamında imar mevzuatına aykırı yapıların kaydedilmesi için oluşturulan elektronik yazılım sistemi” şeklinde ifade edilmektedir. Tebliğin 9. maddesinin son cümlesinde “Yapının depreme dayanıklılığı ve yapının fen ve sanat norm ve standartlarına aykırılığı hususu yapı malikinin sorumluluğundadır.” şeklinde bir ifade yer almaktadır. Devlet, yapı kayıt belgesi vermiş olduğu yapıların depreme dayanıklılığına ilişkin sorumluluğu yapının sahibine, yapı malikinin sorumluluğu kapsamında yüklemektedir. Yapı malikinin sorumluluğu Türk Borçlar Kanunu’nun 69. maddesinde bir kusursuz sorumluluk hâli olarak düzenlemektedir Maddenin birinci fıkrasına göre bir binanın veya diğer yapı eserlerinin maliki, bunların yapımındaki bozukluklardan veya bakımındaki eksikliklerden doğan zararı gidermekle yükümlüdür. Tebliğ’in 9. maddesindeki düzenleme uyarınca binanın depreme dayanaklılığının sorumluluğunu malike yüklemek sosyal ve hukuk devleti ilkesine aykırı olup hukuk devleti ilkesinin temel unsurundan biri olan idarenin kusurlu (hizmet kusuru) veya kusursuz sorumluluğu neticesinde zararın tazmin edilmesi yükümlülüğüne de ters düşmektedir Yapı kayıt belgesinin alınmasıyla birlikte sorumluluğun malike geçtiğini söylemek mümkün değildir. Ayrıca idarenin tek taraflı olarak Anayasa’dan doğan sorumluluğunu kaldırması, Anayasa’nın 125. maddesinin son fıkrasında yer alan “İdare, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür.” hükmüne de aykırılık teşkil etmektedir.