Dışmerkez V Çaprazların Çelik Bir Yapı Üzerinde İncelenmesi

Betonarme yapılarda deprem etkilerine karşı betonarme perdeler kullanılırken, çelik yapılarda ise çelik çaprazlar tercih edilmektedir. Çelik çaprazlar yatay yükler altında yapının daha fazla yük taşırken, daha az deplasman yapmasını sağlar. Türkiye Bina Deprem Yönetmeliğinde (TBDY-2018) farklı tipte çelik çaprazlara yer verilmiştir. Dışmerkez çelik çaprazlar yapıdaki kolon, kiriş gibi taşıyıcı elemanların yatay yükler altında elastik bölgede kalmasını sağlarken, bağ kirişlerinin elastik ötesi davranış göstermesine izin vermektedir. Bu çalışmada beş katlı, moment aktaran çelik çerçevelerden oluşan bir bina ile dışmerkez “V” çaprazlı çelik çerçevelerden oluşan bir binanın düşey yük ve deprem etkileri altında tasarımı yapılarak yapısal analiz sonuçları karşılaştırılmıştır. Tasarımda TBDY-2018, Çelik Yapıların Tasarım, Hesap ve Yapımına Dair Esaslar (ÇYTHYE-2018) yönetmeliklerine ve ilgili standartlara bağlı kalınmıştır. Simetrik bir yapıda tüm çapraz bağlantılar yapı üzerine simetrik olarak yerleştirilmiştir. Sonuç olarak, dışmerkez “V” çaprazlı binanın deprem etkisi altında en üst kat ötelenmesinin daha az olduğu ve buna bağlı olarak kesit boyutlarının küçüldüğü görülmüştür. Kesit boyutlarının küçülmesi ile kullanılan çelik malzeme miktarı ve toplam bina ağırlığında azalma gözlemlenmiştir.