Tarihi Obruk Han'ın yapısal davranışının incelenmesi / Examination of the structural behavior of Obruk Han

Tarihi binalar antik çağlardan günümüze sosyoloji, ekonomi, siyaset ve din unsurlarını aktarmayı başarmışlardır. Bu yapılar, geçmişin günümüz ile olan güçlü bağları yardımıyla Türkiye'nin tarihi birikiminin taşınmasında önemli bir role sahiptir. Tarihi yapılar olmaksızın bir medeniyet dönemini anlamak ve yorumlamak mümkün değildir. Türkiye'de tarihi yapılar, ülkenin en önemli değerlerinden biridir ve gelecek kuşaklara aktarılmasının en iyi şekilde korunması gerekmektedir. Tarihi yapılar ve anıtlar, doğal felaketlerin sonucu olarak hasar görebilir. Mimari, restorasyon ve mühendislik disiplinleri bu hasarın önlenmesi ve onarımı için kendi başına yeterli değildir. Bu disiplinlerin, kendi alanlarında ve araştırma yöntemlerindeki çalışmaları çok detaylı ve spesifik olmalıdır. Bununla birlikte, tarihsel alan ve farklı disiplinlerden ders alan uzmanlar, yapıların yapısal davranışlarının temel ilkelerini sağlıklı bir şekilde muhafaza etmekle yükümlüdürler. Bu alan disiplinleri arasındaki uyum eksikliği, koruma çalışmalarının kesintiye uğramasına neden olmaktadır. Tarihi yapılarda ki deformasyonların, altında yatan nedenleri anlamadan bu yapılara uygulanacak müdahaleler basit bir onarımdan öteye gitmemektedir. Bu onarımlar da kalıcı olmamaktadır. Bu tür yapılarda yapılmasına karar verilen güçlendirme çalışmaları çoğu zaman bilimsel temele oturmamaktadır. Bu çalışmanın ortaya çıkış sebebi budur. Bu tezin amacı, yapıyla ilgili yapılacak çalışmalar için yapının yapısal davranışlarını anlamak adına mühendisler tarafından geliştirilen sayısal modellemeyi tarihi bir yapıya uygulamaktır. Böylece yapının sorunları bilimsel olarak belirlenmeye çalışılmıştır. Yapıların depreme karşı davranışı, tarihi binaların muhtemel depremdeki hasarı görmesi için doğru olarak belirlenmeli ve ayrıca yapısal sistemin zayıf noktaları dikkate alınmalıdır. Bu çalışmada, Konya'da 5. derece deprem bölgesinde yer alan tarihi bir yapı olan Obruk Han'ın yapısal performansı deprem etkisindeki tarihi binaların emniyetini belirlemekte örnek olması amacıyla analiz edilmiştir. Historic buildings have managed to transfer elements of sociology, economy, politics and religional components from ancient times to the present . These structures have an important role in transfering historic accumulation of Turkey by the help of strong bond between past and present. It is not possible to understand and interpret a period of civilization without the historic structures. Historic structures in Turkey, is one of the most important values of the country and it is necessary to be protected in the best way to transfer to future generations. Historic buildings and monuments have damage as a result of natural disasters. Architecture, restoration, and engineering disciplines is not self-sufficient for this damage prevention and repair. These disciplines should have very detailed and specialized work in their respective fields and research methods. Without understanding the underlying causes of the deformations in historical buildings, the interventions to be applied to these structures do not go beyond a simple repair. These repairs are not permanent. The reinforcement works that are decided to be carried out in such structures are not based on scientific basis. This is the reason why this study emerged. The aim of this Tez is to apply numerical modeling developed by structural engineers to a historic structure to understand the structural behavior for further studies. This is the reason why this study emerged. The behavior of the structure against earthquakes should be determined correctly for historical buildings to see the damage at possible earthquake, and also should be identified weak points of structural system. In this study, the structural performance of Obruk han, a historical structure in the 5.earthquake area in Konya, has been analyzed and aims to be an example of determining the safety of the earthquake-affected historic buildings.