Tüketici İşlemlerindeki Ticari Amaç Unsurunun Ticari İş Açısından Değerlendirilmesi

Tüketici işlemi olarak nitelendirilen bir işin aynı zamanda ticari iş niteliği taşıyabilmesi mümkündür. Ticari işe bağlanan sonuçların tüketici işlemleri açısından uygulanabilirliği hususunda birtakım tartışmalar söz konusu olsa da her iki işin birbirlerinden tamamen bağımsız olduğunu ileri sürmek mümkün değildir. Tüketici işleminin belirleyici unsuru tarafların ticari (veya mesleki) amaçla hareket edip etmediğidir. Ticari amaç kavramı, ticari işten farklı bir kavram olmasına rağmen özellikle ticari işin ispatına ilişkin düzenlemeler ticari amaç açısından da önem taşımaktadır. Özellikle tüketici işleminin taraflarından birisinin tacir olduğu durumlarda işin ticari işletmeyle ilgili olup olmadığı hususunda birtakım tereddütler yaşanabilir. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve ilgili mevzuatta ticari (veya mesleki) amaçla hareket edilip edilmediği hususunda tereddüt yaşanan durumlarda ne şekilde hareket edileceği ve ticari amaçla hareket edilip edilmediği hususunda ispat yükünün kime ait olduğu hususunda bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Buna karşılık Türk Ticaret Kanunu (TTK)’nda hem bir işin ticari işletmeyle ilgili olmasının kapsamı hem de işin ticari işletmeyle ilgi olduğunun ispatı konusunda önemli düzenlemelere yer verilmiştir. TTK’daki söz konusu düzenlemeler tacirin gerçek kişi veya tüzel kişi olmasına göre farklılık göstermektedir. Tüketici işleminin taraflarından birisinin veya her ikisinin tacir olduğu durumlarda ticari amaçla hareket edilip edilmediğinin tespiti konusunda ticari işlere ilişkin söz konusu hükümlerin de uygulanması gerekmektedir.