PRENATAL KAYIP YAŞAMIŞ VE YAŞAMAMIŞ GEBELERDE PSİKOSOSYAL SAĞLIK DURUMLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

Abstract

Gebelik, fizyolojik açıdan bakıldığında kırk hafta boyunca fetüsün uterus dışında yaşayabilmesi için gerekli olgunluğa ulaşmasını sağlayan dönemdir. Bu durum kadınların biyolojik durumunu etkilediği gibi psikolojik ve sosyal durumunu da etkilemektedir. Gebelik döneminde psikososyal sağlığı etkileyen önemli faktörlerden biri prenatal kayıplardır. Bu çalışma prenatal kayıp yaşamış ve yaşamamış bireylerde psikososyal sağlık durumlarının belirlenmesi ve karşılaştırılması amacıyla yapılmıştır. Araştırma tanımlayıcı-karşılaştırmalı türünde yapılmıştır. Araştırma Ankara il merkezinde bulunan Sağlık Bilimleri Üniversitesi Etlik Zübeyde Hanım Kadın Hastalıkları Eğitim Araştırma hastanesinde bulunan gebe polikliniklerinde yapılmıştır. Çalışma prenatal kayıp yaşayan 159 (%49.2) ve prenatal kayıp yaşamayan 164 (%50.8) olmak üzere toplam 323 gönüllü ile tamamlanmıştır. Veriler araştırmacı tarafından 21 soru içeren Prenatal Kayıp Yaşamış Gebelere İlişkin Bilgi Formu ve 18 soru içeren Prenatal Kayıp Yaşamamış Gebelere İlişkin Bilgi Formu ile toplanmıştır. Ayrıca Gebelerde Psikososyal Sağlığı Değerlendirme Ölçeği (GPSDÖ) kullanılmıştır. Veriler araştırmacı tarafından yüz yüze görüşme tekniği ile toplanmıştır. Verilerin analizinde sayı, yüzde, standart sapma, ortalama, Shapiro-Wilk testi, Mann-Whitney-U testi ve Kruskal-Wallis Varyans Analizi kullanılmıştır. GPSDÖ geneli ve alt ölçekleri için gönüllülerin puanları hesaplanmıştır. GPSDÖ geneli için puanların 1.87 – 4.85 aralığında değiştiği ve ortalamasının ise 4.04±0.44 puan olduğu görülmüştür. Psikososyal sağlık durumlarını genel olarak iyi tanımlayan gebelerin, 3’ünün (%0.9) kötü, 22’sinin (%6.8) orta, 166’sının (%51.4) iyi ve kalan 132’sinin (%40.9) ise gebelikteki psikososyal sağlıklarının çok iyi durumda oldukları görülmüştür. Prenatal kayıp yaşamış gebelerde eğitim düzeyi, eşin eğitim düzeyi ve çalışma durumu prenatal kayıp yaşamamış olan gönüllülerden anlamlı oranda daha düşüktür (p<0.05). Prenatal kayıp yaşamış gebelerde bebeği kaybetme korkusu, kayıp yaşamamış gebelere göre daha yüksektir (p<0.001). Prenatal gebelik kaybı yaşayan ve yaşamayan gönüllülerde “Gebelik ve eş ilişkisine ait özellikler faktörü” dışındaki tüm alt faktör puan ortalamaları ve GPSDÖ genel puan ortalaması benzerdir (p<0.05). Sonuç olarak gebelik sürecinin seyri psikososyal sağlığı etkilemektedir. Prenatal kayıp yaşamış ve yaşamamış gebelerde bakım hizmeti verilirken fiziksel değerlendirmenin yanı sıra psikososyal değerlendirmenin yapılması gerekmektedir. Sağlık personelinin prenatal kayıp yaşamış olsun ya da olmasın gebelere bu hassas dönemde destekleyici bakım vermesi ve gereksinimleri doğrultusunda bakım stratejileri geliştirmesi bütüncül yaklaşım açısından önem taşımaktadır