dc.description.abstract | ÖN SÖZ
Bu kitap 2009 tarihinde Konya Ticaret Odası tarafından kurulan KTO Karatay
Üniversitesi adına hazırlanmıştır. Karatay Üniversitesi; medrese geleneğinden
gelen köklü geçmişi, sahip olduğu teknolojik ve fiziki imkânları ile Türkiye’nin
büyük ilim merkezlerinden birisi olma yolunda yürüyen genç ve modern
bir üniversitemizdir.
Kitap kısmen 2006 yılında ikinci baskısı yapılıp yayından kaldırılan “Mühendislik
Ekonomisine Giriş C-1” kitabı temel alınarak hazırlanmıştır.
Uzun yıllardır “Mühendislik Ekonomisi” derslerini yürüten ve sanayi ile iç
içe olan bir hoca olarak; bir mühendisin “Proje Yönetimi ve Mühendislik Ekonomisi”
derslerini lisans seviyesinde almaması durumunda sanayide “proje
üretme ve ekonomik davranma” konularında problemler yaşadığını gözlemledim.
Bu açığı kapatmak amacıyla iki farklı alan birlikte ele alınarak “Proje Yönetimi
ve Mühendislik Ekonomisi” konularının birlikte düzenlenmesinin uygun
olacağı düşünülmüştür.
Kitapta proje konusuna girmeden “mühendis” nedir, neler yapar, neler yapmalıdır,
mühendis-icat-inovasyon konularının ele alınması, mühendis adayının
işin başında bilinçlendirilmesinin uygun olacağı görülmüş ve bu konu kısaca ele
alındıktan sonra proje konusu incelenmiştir. Ayrıca üniversite-iş dünyası ilişkileri
mümkün olduğu ölçüde incelenmiştir. Kitabın bütünlüğü açısından bu çalışma
gerekliydi.
Proje; firmada belirli bir amacı gerçekleştirmek, bir problemi çözmek, yeni
mal ve hizmetleri üretmek için belirli bir süre içerisinde belirli kaynakların tahsisiyle
hedefe ulaşılmasını sağlayan işlemler bütünüdür. Firma, her sahada proje
hazırlayabilir fakat “Yatarım Projeleri” hazırladığında projenin içerisinde mühendislik
ekonomisi kuralları ağırlık kazanır. Mühendislik Ekonomisi; kişilerin,
firmaların ve kurumların elindeki sınırlı kaynakları optimal yani şartlara göre en
verimli şekilde kullanabilmek gayesiyle, belirli bir sahadaki alternatif projeler
arasından, en uygununu seçebilmek için gerekli analizleri yapan, değerlendiren,
uygun alternatifi seçen operasyonel bir ekonomi bilimidir.
Kitabın amacı; mühendislik öğrencilerine ve bu alana ilgi duyanlara proje
hazırlayabilme, karşılaştıkları ekonomik problemleri belirleyebilme, alternatif
çözüm önerilerini ortaya koyabilme, verimlilik ölçütüne göre kıyaslayarak analiz
edebilme, teşviklerden yararlanabilme, seçim için karar verebilme, mühendis-
iş dünyası ilişkilerini görebilme, inovasyon yapabilme yeteneğini kazandırmaktır.
Burada mühendisin yapacağı her eylem bir “projeye” konu teşkil
eder, yani mühendis bu çalışmalarının neredeyse tamamını küçük veya büyük
çapta projeler hazırlayarak yürütür. Bu sebeple Proje Yönetimi ve Mühendislik
Ekonomisi konuları iç içe geçmiş durumdadır. Mühendis, iyi bir proje hazırlaması
düşünülemez.
Proje kararları, tasarımdaki mamulün yüksek kalitede ve ekonomik olarak
imal edilebilmesi için “ekonomik analize” dayandırılmalıdır. Mühendis projede
imal edilecek mamulün ihtiyacı hangi ölçüde karşılayabileceğine, kalitesine ve
ekonomik olup olmadığına dikkat etmelidir. Alternatifler arasından aynı amacı
gerçekleştirecek en yüksek kârı sağlayan küçük maliyetli projeyi seçmelidir. Bu
konuda mühendislik ekonomisi, en ekonomik alternatifin seçilmesi için bir karar
destek aracıdır.
Bazı durumlarda projelerde, parayla ölçülemeyen veya somut olmayan faktörlerin
varlığı da ortaya çıkar. Mesela bir proses, bir yöntem veya sistem değişikliğinin
çalışanların morali üzerindeki etkisi ekonomik analizde dikkate alınmak
zorunda kalındığı zaman, bu faktörü parasal olarak ölçmek mümkün olmayabilir.
Alternatiflerin seçiminde de bu parasal olmayan faktörler öne geçebilir
ve seçimi etkileyebilir. Mühendis bu nevi olaylardaki riski minimize edebilmek
için de yöntemler geliştirmek zorundadır.
Sonuç olarak her harcamanın, her kararın, her yatırımın yani her projenin
arkasında bir finans cephesi vardır. Mühendis yaptığı, yapacağı işlerin finansal
portresini bilmek ve optimal verimliliği sağlayacak kararları almak durumundadır.
Kitabın birinci bölümünde mühendis, mühendis işletme ilişkileri, proje kavramı
ve proje çeşitleri ele alınmıştır.
İkinci bölümde proje yönetimi incelenmiş ve projenin sonlandırılması üzerinde
durulmuştur.
Üçüncü bölümde üniversite-iş dünyası ele alınmıştır.
Dördüncü bölümde yatırım projeleri üzerinde durulmuş, nakit akımları ele
alınmış ve başa baş noktası analizleri incelenmiştir.
Beşinci bölümde paranın zaman değeri ve faiz çeşitleri üzerinde durulmuştur.
Altıncı bölümde nakit akımları ve nakit akımlarının ekonomik yönden eşitlendirilmesi
ele alınmıştır.
Yedinci bölümde değerleme yöntemlerinden bugünkü değer, gelecekteki değer,
net bugünkü değer, net gelecekteki değer, yıllık eş değer hasılat, yıllık eş
değer masraf, yıllık eş değer net hasılat yöntemleri üzerinde durulmuştur.
Sekizinci bölümde iç kârlılık oranı, dış kârlılık oranı, geri ödeme süresi–1–2
ve proje değerlemesinde kullanılan ek makro ölçütler incelenmiştir.
Dokuzuncu bölümde yenileme yatırımları açıklanmıştır.
Onuncu bölümde devlet ve AB proje ve yatırım destekleri ele alınmıştır.
Kitap; problemlerin çözümleri, tablolar ve kaynaklarla son bulmuştur.
Bu kitabın yazılmasını destekleyen, KTO Karatay Üniversitesi’nin değerli
Mütevelli Heyeti Başkanı Selçuk Öztürk Beyefendi’nin şahsında tüm Mütevelli
Heyeti üyelerimize, Rektörümüz Prof. Dr. Bayram Sade, Rektör Yardımcımız
Prof. Dr. Çağatay Ünüsan ve Üniversite Genel Sekreterimiz Hüseyin Ergun
beyefendilere ayrı ayrı teşekkürlerimi sunarım. Yine kitabın hazırlanmasında
görüşlerini aldığım Prof. Dr. Faruk Ünsaçar, Prof. Dr. Bilal Kuşpınar, Prof. Dr.
Hüsameddin Erdem, Prof. Dr. Muammer Zerenler, Doç. Dr. Ömer Akdağ ile
Melahat Karadağ, Hasan Basri Alım ve Nevzat Argun beylere teşekkürlerimi
sunarım.
Prof. Dr. Osman OKKA
Mart 2017 | en_US |