İktisadi Büyüme ve İstihdam İlişkisi: Türkiye Uygulaması(2000-2015)

Abstract

Bu çalışma, makro-ekonomik performans konusunda en önemli göstergelerinden olan iktisadi büyüme, istihdam ve işsizlik arasındaki ilişkiyi ayrıntılı bir şekilde ortaya koymak için yapılmıştır. Bu amaçla bu kavramlar ilk olarak kavramsal olarak ele alınmış, daha sonra ampirik olarak VAR analizi, etki tepki analizi, varyans araştırma metodu, geleneksel Granger nedensellik testi ve en küçük kareler yöntemiyle açıklanmaya çalışılmıştır. Bugüne kadar yapılan gerek ulusal gerekse uluslararası literatür incelendiğinde iktisadi büyüme ile işgücü, istihdam arasındaki ilişkinin simetriği, yönü ya da anlamlılığı konusunda farklı görüşler mevcuttur ve bu araştırmalar genel olarak Okun kanunu analiz edilerek sadece iki değişken eklemişlerdir. Bu çalışmada ise modelin daha anlamlı hale gelebilmesi ve daha sağlıklı analiz sonuçları elde etmek için imalat sanayi endeksi, kamu harcamaları değeri, sabit sermaye yatırımları değeri eklenmiştir. Türkiye ekonomisi için yapılan çalışmalar incelendiğinde özellikle 2000’li yılları dikkate alan çalışmalarda ekonomik büyümenin işsizlik sorununu gideremediği, istihdamsız büyümenin geçerli olduğuna dair bulgular elde edilmiştir. İktisadi büyüme oranları incelendiğinde 2000 sonrası dönemde yüksek ortalamalı bir büyüme trendi yakalandığı, 2001 krizi ve 2008 küresel finans krizi yılları haricinde sürekli pozitif büyüme trendine sahip ekonomide işsizlik oranının nispeten yüksek kaldığı gözlemlenmektedir. 2000-2016 yılları arası dönemde ise iktisadi büyüme ve işsizlik arasında zayıf da olsa bir ilişkinin var olduğu anlaşılmıştır. İktisadi büyümedeki % 1’lik bir artışın işsizliği % 0,1 düşüreceğini söyleyen en küçük kareler tahmin sonuçları Granger nedensellik testi ile desteklenmiş, % 5 istatistiki anlamlılık seviyesi içerisinde iktisadi büyüme işsizliğin nedenseli olmuştur. Tüm bu sonuçlar ışığında iktisadi büyümenin istihdam üzerinde olumlu etkilerinin olduğu, mevcut literatürden farklı olarak görece daha kuvvetli bir istihdam oluşturucu büyüme performansının son yıllarda yaşandığını söylemek mümkündür. Anahtar Kelimeler: İktisadi Büyüme, İstihdam, İşsizlik