İktisadi Büyüme ve İstihdam İlişkisi: Türkiye Uygulaması (2000-2015)

Abstract

Bu çalışma, makro-ekonomik performans konusunda en önemli göstergelerden olan iktisadi büyüme, istihdam ve işsizlik arasındaki ilişkiyi ayrıntılı bir şekilde ortaya koymak için yapılmıştır. Bu amaçla ilk olarak kavramsal açıklama yapılmış, daha sonra ampirik olarak VAR analizi, etki tepki analizi, varyans araştırma metodu, geleneksel Granger nedensellik testi ve en küçük kareler yöntemi uygulanmış ve açıklanmaya çalışılmıştır. Bugüne kadar yapılan gerek ulusal gerekse uluslararası literatür incelendiğinde iktisadi büyüme ile işgücü, istihdam arasındaki ilişkinin simetriği, yönü ya da anlamlılığı konusunda farklı görüşler mevcuttur. Bu araştırmalar genel olarak Okun Kanunu analiz edilerek ve sadece iki değişken eklenerek yapılmıştır. Bu çalışmada ise modelin daha anlamlı hale gelebilmesi ve daha sağlıklı analiz sonuçları elde edebilmek için imalat sanayi endeksi, kamu harcamaları değeri ve sabit sermaye yatırımları değeri eklenmiştir. Türkiye ekonomisi için yapılan çalışmalar incelendiğinde özellikle 2000’li yılları dikkate alan çalışmalarda ekonomik büyümenin işsizlik sorununu gideremediği, istihdamsız büyümenin geçerli olduğuna dair bulgular elde edilmiştir. İktisadi büyüme oranları incelendiğinde ise 2000 sonrası dönemde, 2001 Krizi ve 2008 Küresel Krizi yılları haricinde pozitif büyümeye rağmen işsizlik oranının yüksek kaldığı ve düşmediği gözlemlenmiştir. 2000-2016 yılları arasında iktisadi büyüme ve işsizlik arasında zayıf da olsa bir ilişkinin var olduğu anlaşılmıştır. İktisadi büyümedeki %1’lik bir artışın işsizliği %0,1 düşürdüğünü ortaya koyan en küçük kareler tahmin sonuçları Granger nedensellik testi ile desteklenmiş, %5 istatistiki anlamlılık seviyesi içerisinde iktisadi büyüme işsizliğin nedenseli olmuştur. Tüm bu sonuçlar ışığında iktisadi büyümenin istihdam üzerinde olumlu etkilerinin olduğu, mevcut literatürden farklı olarak daha kuvvetli bir istihdam oluşturucu büyüme performansının son yıllarda yaşandığını söylemek mümkündür.