Hemodiyaliz Hastalarının Öz Yeterlilik Durumu, Bakım Gereksinimi ve Günlük Yaşam Aktivitelerini Gerçekleştirebilme Düzeyleri

Abstract

Giriş: Kronik Böbrek yetmezliğinde uygulanan hemodiyaliz tedavisi sekonder sorunlara yol açabilen, kişilerin yaşam kalitelerini azaltan, bireyleri psiko-sosyal yönden etkileyebilen bir tedavi yöntemidir. Bu nedenle hemodiyaliz hastalarının öz-bakım, öz-yeterlilik durumlarının sorgulanabilmesi ve hastaların bu yönde desteklenmesi hemşirelik açısından önemlidir. Amaç: Bu araştırma hemodiyaliz hastalarının hastalığa karşı öz yeterlilik durumunu ve günlük yaşam aktivitelerini gerçekleştirebilme düzeylerini belirlemek ve bakım gereksinimlerini saptamak amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı nitelikte olan bu çalışma bir numune ve bir eğitim araştırma hastanesinde Temmuz -Aralık 2016 tarihleri arasında, bu merkezlere hemodiyaliz tedavisi için başvuran 140 hasta alınarak yapılmıştır. Veriler ‘Sosyo-Demografik Özellikler Veri Toplama Formu ve Genel Öz Yeterlilik Ölçeği (GÖYÖ) ile toplanmıştır. Bulgular: Çalışma kapsamına alınan bireylerin %69,2’sinin erkek ve ilk teşhisin ortalama 6,4 yıl önce konulduğu saptanmıştır. Hastalık ve tedavisi nedeniyle araştırma kapsamına alınan bireylerin %34,3’nün çalışma hayatına devam edemedikleri, %17.9,’u önemli ölçüde fiziksel yetersizlik yaşadığını, %24.3’nün sağlık durumlarını kötü düşündüğü, %28.6’sı eş ve ailesi ile olan ilişkilerinin tamamen bittiğini, %32.1’nin tek başına giyinme, %5.7’sinin banyo yapma, %11.4’nün ev işleri gibi aktivitelerini yerine getirmekte zorlandıkları belirlenmiştir. Hastaların öz yeterlilik düzeyini; çalışma durumu, gelir düzeyi, tanının konulma zamanı, fiziksel durumları etkilerken (p<0,05), medeni durum ve eğitim düzeyi etkilememiştir (p>0,05). Çalışma kapsamına alınan hastaların genel öz yeterlilik puan ortalamaları düşük bulunmuştur. Sonuç: Hemodiyaliz işlemi bireylerin öz yeterliliklerini ve günlük yaşam aktivitelerini gerçekleştirebilme düzeylerini etkileyerek bireylerin bakım gereksinimlerini artırmaktadır.