Anne babaların çocuk istismarıyla ilgili tutumlarının incelenmesi

Abstract

Türkiye’de Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu’nun yaptığı bir çalışmada çocukların % 46’sının, Türkiye genelinde yapılan bir çalışmaya göre de % 45’inin ihmal/istismara uğradığı belirlenmiştir. Çocuğun yaşı ne kadar küçükse istismar olasılığı o kadar fazladır. Vakaların üçte biri altı ayın altındaki, üçte biri 6 ay-3 yaş arasında, üçte biri üç yaşından büyük çocuklardır. Bu araştırma; aileye ve çocuğa ait bazı sosyo-demografik özelliklerin, ebeveyn çocuk istismarıyla ilgili tutumlarına etkisinin incelenmesi amacıyla tanımlayıcı türde yapıldı. Araştırmada, okul öncesi kurumlarda ve ilköğretim 1. sınıfta çocuğu öğrenim gören 63 anne ile 44 babadan (N=107) elde edilen veriler kullanıldı. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Anne Baba Sosyo-demografik Özellikler Formu, Çocuk Đstismarı Potansiyeli Envanteri (ÇĐPE), Duygusal Đstismar Farkındalık Ölçeği (DĐFÖ) ve Ailelerin Uyguladıkları Disiplin Yöntemlerine Đlişkin Görüşme Formu kullanıldı. Verilerin değerlendirilmesinde, tanıtıcı bulgular sayı ve yüzde dağılımları halinde sunuldu. Çalışma grubunun sosyo-demografik değişkenlerinin, ÇĐPE, DĐFÖ ve Ailelerin Uyguladıkları Disiplin Yöntemlerine Đlişkin Görüşme Formu ortalamaları arasındaki ilişki varyans analizi ile test edildi. Çalışma grubundaki anne ve babaların % 55,1’inin eşitlik ve demokratik bir tutum içerisinde çocuk merkezli yöntemleri; % 29,9’nun ise baskıcı ve itaate dayalı yöntemleri tercih ettikleri belirlendi. Đstismar puanları açısından gruplar arasında istatistiksel olarak bir anlamlılık olduğu belirlendi (p=0.013). Yapılan post hoc ikili değerlendirmelerde anne ve baba ÇĐPE istismar puanları arasında (p=0.003) farklılık ortaya kondu. Sınır istismar puanının 215 olarak kabul edildiği ve 166’nın üstü tehlikeli olarak kabul edildiği göz önünde bulundurularak, çalışma grubundakilerin istismar puanının düşük olduğu şeklinde yorumlandı. Çalışmaya katılan anne ve babaların DĐFÖ puanları incelendiğinde, Duyarsızlık, Korkutma, Red/ Đzolasyon alt ölçekleri açısından gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde bir farklılık belirlenmedi (p>0.05). Elde edilen bulguların, okul öncesi dönem çocukların hakları konusunda ailelerin yaklaşımları alanında katkı sağlayacağı ortaya kondu. Çalışma sonunda anne ve babaların çocuk istismarına ilişkin farkındalığını artırabilecek öneriler sunuldu.