Anadolu ve Mitoloji

Abstract

ANADOLU ve MİTOLOJİ

Mitosları yaratan toplumlar, onları gelecek nesillere aktarmışlardır. Kültürün insanlar arasındaki bağlantıyı sağlaması sanat eserleri ve arkeolojik nesnelerin oluşum süreçleri ile ilgili olmuştur. Yaradılış ve türemeyle ilgili efsaneler dilden dile aktarılmıştır. İnsanlar, yaşantısına karışan, bereket veren veya korku salan inanışları tanrı ve ruhlar olarak ele almışlardır.

Anadolu topraklarında Prehistorik dönemden Osmanlı dönemine kadar yaşayan medeniyetlerin etkileri tablolara yağlıboya ve akrilik tekniğiyle gerçekleştirilmiştir. Anadolu topraklarında yaşayanlar Hitit, Urartu, Fenike, Lidya, Helen, Roma, Bizans, Selçuklu, Osmanlı ve de Türkiye Cumhuriyeti gibi medeniyetlerin yaratıcısı oldular. M.Ö. 15 yüzyılda Boğazköy’de bulunan “Oturan Tanrıça” adlı kolye tanesi, 14-13 yüzyıla ait çocuğunu elinde tutan “Güneş Tanrısı”, Efes’te 3 cm lik Atmaca broşu ( 6. yy) toprak altında tarih sırasına göre aynı tabloda yerini aldı. Diğer bir tabloda Roma dönemine ait saç tokası ve ayna, zaman tünelini anlatan halkalarla dönüşüm içinde Savaş ve Aşk tanrıçası ile birlikte günümüze geliş öyküsünü anlatmaktadır.

Hitit Dönemi’nde Boğazköy’de Savaş Tanrısı, doğum halinde Kibele ile birlikte aynı tabloda doğum ve ölümü simgelerken, diğer bir tabloda merasimlerde taşınan sancakların üzerindeki hayvan heykelcikleri stilizasyona rağmen genel hatlarıyla doğaya uygun olarak gösterilmiştir.

Urartu Kalesi önünde karşılıklı olarak resmedilmiş aslan üzerinde ayakta duran Fırtına Tanrısı Teişaba tasviri Adilcevaz’da M.Ö. 7 yüzyılda kabartmalı sütun altlığının yanı sıra Deliduman’ın resimlerinde bir kapı düzenlemesinde yerini almıştır.

Roma Dönemi’nde “Motiften Melodiye” adlı tabloda mezar taşlarındaki Hayvan rölyefler renklerle canlandırılarak diğer medeniyetlerde bitkisel motiflerle birleştirilerek günümüze akışı betimlenmiştir.

Artemis, çok memeli olarak doğurganlığı ve bereketi sembolize ederken Anadolu Topraklarında yer aldığını göz ardı edemeyiz.

Konya’da Kubadabad Camii çinilerinde çift başlı kartallar, sfenksler yine aralanan bir kapıda düzenlenmiş olarak sergide yerini almıştır.

Zengin bir kültüre sahip olan Anadolu’nun katmanlı sanatı resim yoluyla aktarılmaya çalışılmıştır. İslam kozmolojisinde kare ve dairenin mistik anlamları vardır. Çin düşüncesine göre kare yeryüzünün, daire ise cennetin sembolüdür. Budizm’de daire aydınlığın, varoluş döngüsüdür. Daire aynı zamanda Güneş- Tanrılarının da sembolüdür. Daire ilahi ışığı temsil eder. Yuvarlak form kendi kendine kontrol edenin, yüksek benliğin, görünmemiş olanın, sonsuz olanın, başlangıcı ve sonu olmayan zamansızlığın sembolüdür.

ANATOLIAN AND MYTHOLOGY

Communities, which creates mythos, have transferred them into future generations. That the culture provides bond among people is related to the process of art Works and archeologic object formations Hittite, Urartu, Lydia, Fenike, Hellen, Rome, Byzantine which were in Anatolian lands have been the creators of Seljuk, Ottoman Empire and Turkish Republic civilations. Found in Boğazköy in 15th century BC, the necklace named “Sitting Goddess” and “Sun Goddess” holding her child in her hand from 14th-13th century, a hawk brooch of 3 cm from 6th century in Ephesus, all took their place in the same painting within historical order, ın another painting, a mirros and hair pin from Rome period has been symbolizing tine tunnel with the same ambition of “War and Love Goddess”. In Hittite period in Boğazköy, while War God and Kybele who was experiencing birth, symbolize death and birth, in another painting though, sytilisation, animal statues on flag carried in festivals have been exhibited roughly in a natüre competible mode. Storm Goddess named Teşiaba was not only in the 7th BC century’s embossed shaft from Adilcevaz, but also on a door composition on Deliduman’s paintings. A painting named “From Motif to Theory” of Rome Period was carried into today in a flow by combining herbal motifs in civilizations with animal reliefs on grave stone via coloring. We cannor ignore that Artemisia which is the symbol of fertility and plenteousness with her numerous breasts has been in Anatolian lands. Two headed eagles on ceramics of Kubadabad Mosque in Konya and sphinx have also been exhibited on a door half opened. Owning a rich culture Anatolian’s layerd art has been trying to be transfered thruogh pictures. Square and circle have mystic meanings in İslamic Cosmology. Square symbolizes the eart and circle symbolizes the paradise according to Chinese thought. In Budhism circle isexistence cycle of illumination. Circle is also the symbol of Sun Gods and also holly light. Indeed, circle is the symbol of controlling oneself, high ego, the one which can not be seen, the one which is infinite and timelessness of beginning and ending.