Otomotiv Tedarik Zincirinde Risk Değerlendirmesi için Bulanık AHP ve TOPSIS ile Bütünleşik Bir Yaklaşım

Abstract

Tedarik zinciri risk yönetimi (TZRY), tedarik zincirinin sürekliliği ve karlılığına yönelik tehditleri tanımlamak, izlemek, tespit etmek ve azaltmak için bir kuruluşun koordineli gayretleridir. Tedarik zinciri operasyonlarının genellikle dış kaynak sağlayıcılar tarafından gerçekleştirilmesi ile tehditlerin daha az görünür olmasından dolayı riskleri tanımlamak daha zor hale gelmiştir. Bu nedenle, bu çalışmada otomotiv yan sanayi sektöründeki bir firmada tedarik zinciri yönetimindeki riskleri önceliklendirmek ve analiz etmek için bütünleşik AHP ve TOPSIS yaklaşımı sağlanması amaçlanmıştır. Bu amaçla dört aşamadan oluşan bütünleşik bir çözüm yaklaşımı uygulanmıştır. İlk aşamada, TZRY’nde belirlenen kriterlerin ağırlıklarını elde edebilmek için ikili karşılaştırma matrisleri ile uzmanların görüşleri toplanmıştır. Bu aşamada, analitik hiyerarşi prosesi (AHP) kesin ve bulanık ortamda risk önceliklerini tespit etmek için kullanılmıştır. İkinci aşamada, bulanık dilsel ifadeler tedarikçilerin risk değerlendirmelerini belirlenen kriterlerine göre derecelendirmek için kullanılmıştır. Üçüncü aşamada, belirlenen risk seviye ağırlıkları ve risk değerlendirmeleri TOPSIS yönteminde kullanılarak tedarikçilerin risk puanları hesaplanmıştır. Dördüncü aşamada, elde edilen risk puanlarına göre tedarikçiler için çeşitli çıkarımlar belirlenmiştir. Son olarak, önerilen yaklaşımın etkinliğini göstermek için otomotiv yan sanayinde parça üreten bir firma üzerinde önerilen yaklaşımın uygulaması gerçekleştirilmiştir. Belirlenen altı risk kategorisi için Operasyonel Risk > Finansal Risk > Tedarik Riski > Bilgi Riski > Sosyal ve Çevresel Risk > Ürün Kurtarma Riski = Talep Riski sıralaması elde edilmiş, operasyonel risklerin en önemli kriter olduğu sonucuna varılmıştır. Sonuçlar ayrıca, kesin ve bulanık ortamda elde edilen risk önceliklerinin tedarikçilerin sıralamasında bir farklılık olmadığını göstermiştir.