"Sessız Yığın"ların Sosyal Teoride Ele Gel(e)meyişi: 15 Temmuz Örneği

Diğer pek çok kavram gibi “sessiz yığın” kavramının da sosyolojik gerçeklikle ne derece örtüştüğü problemlidir. Çünkü toplumsal gerçeklikten hareketle oluşturulan kavramsallaştırmalar, çoğu zaman pratikteki olguyu açıklamada yetersiz kalmaktadır. Bu yüzden, toplumsal gerçekliği inşa eden her yeni tecrübenin güncel bir şekilde ele alınması gerekmektedir. Yakın Türkiye tarihindeki siyasi ve toplumsal tecrübeler bize (genel anlamda sosyal bilimcilere) geniş toplumsal kesimler hakkında “sessiz yığın” kavramsallaştırmasını sundu. Dolayısıyla Türkiye toplumunu tanımlamak/ tarif etmek için en uygun ifadenin/tabirin bu olduğu düşünüldü. Fakat 15 Temmuz darbe girişimi ve sonrasında gösterilen toplumsal refleks, bugüne kadarki hâkim anlayışın ötesinde yeni yorumların yapılmasını gerektirdi. Bu makale böyle bir gereklilik üzerine kaleme alınmıştır. Makalede “sessiz yığın” kavramından hareketle kitle, sosyal yığın, kalabalık kavramları tahlil edilmeye çalışılacaktır. Analizde tarihsel tecrübelerden yararlanılacak, aynı zamanda 15 Temmuz olayının bu algıyı (ya da kavramsallaştırmayı) nasıl dönüştürdüğü hususu kritik edilecektir.