Perakende sektöründe stratejik tedarikçi değerlendirmesi: Süpermarket işletmelerinde yılbaşı tedarikçi değerlendirme kararları için bir uygulama modeli / Strategic supplier assessment in retail market: A (An application) model for supplier assessment decision making process in supermarket industry

Değerlendirme ve satınalma kararlarında optimum kârlılık hedeflerine ulaşılmasını sağlayan bir model oluşturmaktır. Perakende sektörü çok geniş bir sektör olduğu ve sektör içerisinde yer alan alt sektörlerin tedarikçi değerlendirme ve satınalma kararlarında kendilerine has farklılıkları bulunduğundan, tüm perakende sektörünü kapsayacak bir model geliştirmek oldukça zordur. Bu nedenle perakende sektörü içerisinde yer alan süpermarket sektörü üzerinde bu çalışma yapılmıştır. Bu modelin geliştirilmesinde öncelikle daha önce yapılan çalışmalar incelenmiş ve tedarikçi değerlendirme ve satınalma kararlarında kullanılan kriterlerin daha çok endüstriyel sektörler için hazırlandığı görülmüştür. Perakende sektörüne yönelik sınırlı sayıda çalışma yapıldığı, yapılan bu çalışmaların birçoğunun da endüstriyel sektörler için yapılan çalışmaların perakende sektörüne uyarlanması şeklinde olduğu görülmüştür. Bu çalışmada tamamen perakende sektörü penceresinden meseleye bakılmış, bu sektörün doğasına uygun bir model geliştirilmeye çalışılmıştır. Bu sektörün endüstriyel sektörlerden en temel farkı, endüstriyel sektörlerde olduğu gibi ürünlerin bir işlemden geçirilerek değil, üreticilerden alındığı şekli ve markası ile nihai tüketiciye sunulmasıdır. Bu nedenle süpermarket perakendecilerinin satınalma ve tedarik kararlarında temel belirleyici etken nihai tüketicinin seçimi ve kararıdır. Bu modelde perakendeciler hem nihai tüketicilerin istek, ihtiyaç ve beklentilerini dikkate alacaklar hem de kârlılıklarını maksimize etmeye çalışacaklardır. Bu iki isteği tek bir noktada birleştiren modelin perakendecilerin tedarikçi seçim ve satınalma kararını verecekleri optimum kararı oluşturmalarını sağlayacağı düşünülmektedir.

The present study aims to create a model which allows to determine the next year's purchasing policy based on the annual supplier evaluation and helps to achieve optimum profitability targets in procurement decisions for the supermarket industry. It's quite difficult to create a model to cover the entire retail sector due to the fact that retail sector has massive size and sub-sectors have their unique differences in supplier assessment and purchasing decisions. Through the development of this model, earlier studies have been primarily examined and it is observed that the procurement and supplier evaluation criteria used in the decision making process were mostly for the industrial sectors. It is also noticed that there is a limited number of studies conducted on the retail sector, many of which were found to be made in the form of work to be adapted to the retail sector. This study focuses on the issue entirely from the retail sector point of view and has tried to develop a model appropriate to the nature of this sector. The main difference of this sector from the industrial sectors lies in the product. In the industrial sectors products are presented as they are processes, whereas in the supermarket industry, they are presented as received from the manufacturer and is offered to the end consumer. Therefore, the supermarket retailer basic determining factor in the purchasing and procurement decisions is based on the ultimate consumer choice and decision. In this model retailers are assumed to take into account the needs and expectations of the end users and they try to maximize profitability at the same time. This model which combines these two criteria is expected to ensure the optimum decision in supplier selection and purchasing decision of the retailers.