Hastane Poliklinik Bekleme Alanlarının Yaşlı Kullanıcılar İçin Kapsayıcı Tasarım Ölçütleri Bağlamında İncelenmesi

Abstract

İnsan yaşam sürecindeki geçirdiği evreler boyunca erişim alanındaki değişiklikleri tecrübe etmektedir. Yaşlılık dönemi erişim alanının sınırlandığı ve sağlık sorunlarının yaşandığı evredir. Bu evrede yaşlı kullanıcılara konforlu bir deneyim alanı tasarlanmalıdır. Ancak mekânların genç nüfusun referans değerlerine bakılarak tasarlanması ve yaşlıların tasarım dışı bırakılması yaşlı kullanıcılar için uyum sorunlarını beraberinde getirmektedir. Hastane, çeşitli kullanıcılar tarafından kullanılan kamu mekânıdır. Hastanenin halk ile en çok iç içe olduğu, hastanenin en çok kullanılan alanları polikliniklerdir. Poliklinik bekleme alanları, hasta-mekân etkileşiminin en yoğun yaşandığı yerlerdir. Hastaların ve hasta yakınlarının zorunlu olarak zamanlarını geçirdiği temel alanlardır. Yaşlı bireyler yaşın ilerlemesi ile artan sağlık sorunları nedeniyle poliklinik bekleme alanlarını sıklıkla kullanmaktadır. Tez çalışmasının amacı, yaşlıların özelliklerini ve yaşlanma sürecindeki değişimleri temel alarak, yaşlı kullanıcıların ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde tasarlanmış hastane poliklinik bekleme alanlarının özelliklerini ortaya çıkarmaktır. Tasarımı bütün olarak ele alan kapsayıcı tasarım yaklaşımı ile yaşlının hem fiziksel hem psiko-sosyal özelliklerini destekleyecek, bağımsızlığın yanı sıra yaşam kalitesini artıracak poliklinik bekleme alanları için gerekli kriterlerin oluşturulması ve değerlendirilmesi yapılmıştır. Tez çalışmasında Özel Medicana, Özel Farabi Hastanesi ve Özel Medova Hastanesi’nin fizik tedavi ve rehabilitasyon, genel cerrahi ve kardiyoloji poliklinikleri bekleme alanlarında; mekan boyutu, yön bulma, esneklik, aydınlatma, malzeme, mobilya, renk ve doku, sanatsal ve bitkisel öge başlıkları altında belirlenen tasarım kriterleri doğrultusunda yaşlı kullanıcılar için kapsayıcı tasarım ölçütleri bağlamında incelenmiştir. Değerlendirme bölümünde puanlama tekniği kullanılarak puantaj tablosu oluşturulmuştur. Her poliklinik bekleme alanının başarı yüzdeleri hesaplanmıştır ve eksiklikleri tespit edilmiştir. Başarı yüzdesi en yüksek hastane Özel Medova Hastanesi olurken, başarı yüzdesi en düşük hastane Özel Konya Farabi Hastanesi olmuştur.