Bağımlılık Alanındaki Sivil Toplum Kuruluşlarından Hizmet Alan Aile Üyelerinin Deneyimlerine Yönelik Nitel Bir Çalışma

Abstract

Bu araştırmanın amacı; sivil toplum kuruluşlarına başvuran madde bağımlısı bireye sahip ailelerin bağımlılık sürecinden kaynaklı sorunlarını, ihtiyaçlarını, yaşantılarını ve beklentilerini fenomenolojik perspektiften derinlikli ve bütüncül bir şekilde incelemektir. Araştırmada kendi anlatılarından yararlanılarak madde bağımlısı bireye sahip ailelerin deneyimleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Nitel araştırma desenine sahip araştırma; Konya, Ankara ve Isparta illerinde bulunan, madde bağımlılığı alanında faaliyetler yürüten üç ayrı sivil toplum kuruluşundan hizmet almakta olan madde bağımlısı bireye sahip 19 ailenin temsilcisiyle gerçekleştirilmiştir. Analizler sonucunda; madde kullanımına erken yaşlarda, daha çok arkadaş etkisiyle başlandığı ve aileye dayalı nedenlerin madde kullanımında etkili olduğu görülmüştür. Bağımlılık sürecinin hem bağımlı bireyin kendisinde hem de ailesinde farklı boyutlarda (psikolojik, sosyal, ekonomik, fizyolojik vb.) olumsuz değişimlere neden olduğu, tedavi ve remisyon sürecinin ise bağımlı birey için olduğu kadar aile için de önem taşıdığı ve aileyi etkilediği saptanmıştır. Aileler başka bir seçenek, yeni bir yardım arayışı olarak madde bağımlılığının önlenmesi ve rehabilitasyonu alanında çalışmalar yürüten sivil toplum kuruluşlarına başvurmuşlar, bu kuruluşlardan destek almışlardır. Ailelerin bağımlılık sürecine ilişkin kendilerine dair beklentilerinin yanında devletten ve toplumdan da birtakım beklentilerinin olduğu anlaşılmıştır. Genel olarak bakıldığında ailenin bağımlılığın her aşamasında önemli bir yer edindiği sonucuna ulaşılmış, bağımlılık sürecine dair yürütülen çalışmalara ailenin de dahil edilmesi ve aileye yönelik danışmanlık ve diğer hizmetlerin geliştirilmesi başta olmak üzere birtakım öneriler geliştirilmiştir.