İş Kazaları Sonrası Tarafların Sorumlulukları ve Yükümlülükleri

Küreselleşmenin etkilerinin dünya genelinde yaşanması ve teknolojinin gün geçtikçe daha da önem kazanmasıyla birlikte birçok alanda makineleşme artmış ve bununla birlikte üretim faaliyetleri daha da hızlı bir şekilde gerçekleştirilmeye başlamıştır. Üretim süreçleri ve kullanılan sistem ne kadar değişirse değişsin çalışma ortamı her zaman çalışanın sağlığına ve güvenliğine ilişkin bir takım riskleri barındırmaktadır. Çalışma ortamında görülen tehlike ve riskler süreç içerisinde bulunan bütün taraflara hem maddi hem de ruhsal yönden birçok konuda zarar verebileceği gibi aynı zamanda iş gücü kaybına da neden olabilmektedir. Çalışma ortamında bulunan tehlike ve riskler dikkat edilmediği ya da gereken iş sağlığı ve güvenliği önlemleri alınmadığında iş kazalarına ve meslek hastalıklarına neden olabilmektedir. Kaza ani ve kontrol dışı gerçekleşen ve bireylere istenmedik şekilde zarar veren bütün her şeydir. İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin alınan her türlü önlem ve tedbirin temelinde çalışanların iş kazaları ve meslek hastalıklarından korunmalarını sağlamak yatmaktadır. Türkiye’de bu alanda yapılan çoğu mevzuat değişiklikleri ve çalışanların kendi açılarında hak araması bu amaç içindir. Çünkü hiçbir çalışan ya da kanun koyucular kimsenin yaralanmasını, hastalanmasını ya da ölmesini istemez. Bu nedenle iş kazalarının ne olduğunun bilinmesi, hangi durumların iş kazası olarak kabul edilmesi hukuksal olarak oldukça önemlidir. Bu çalışmada belirli dönemlerde meydana gelen ve iş sağlığı ve güvenliği kapsamında ele alınan ölümlü iş kazalarına yönelik olarak yargı kararları incelenmiştir. Bu sayede Türk hukuku kapsamında iş kazaları nasıl değerlendirilmiş ve buna karşın verilen kararların kusur sorumluluğu açısından mı yoksa kusursuz sorumluluğu açısından mı ele alındığı incelenmiştir. Bir işverenin herhangi bir iş kazasından dolayı sorumlu olabilmesi için öncelikli olarak gerçekleşen kaza sonucunda ortaya çıkan zarar ve işverenin herhangi bir eylemi ya da tutumu arasındaki illiyet bağı bulunması bir gerekliliktir. İş kazası kapsamında açılan davaların tamamında öncelikli olarak bu bağın varlığı araştırılmaktadır. Ölüm ile sonuçlanan iş kazalarına ilişkin Yargıtay kararlarına bakıldığında; işverenin taksirle adam öldürme suçuyla yargılandığı, işverenin aynı zamanda dikkat ve özen yükümlülüğünü göstermesi gerektiği ve failin davranışı sonucunda meydana gelen zarar sonucu arasında nedensellik bağının olması gerektiği tespit edilmiştir. Bununla birlikte işveren ve çalışan arasındaki iş sözleşmesinin niteliği ve işverenin iş kazalarındaki sorumluluklarının sınırlarının da önemli olduğu belirlenmiştir.