Konya Evlerinde Ahşap Süslemeler ve Uygulamaları

Abstract

Tasarım, strüktür ve estetik yapının temel taşlarıdır. Estetik ve süsleme geleneksel mimari tarihimizde önemli bir yere sahiptir. Yapıların dış cephe ve iç mekân süslemeleri, yapıyı oluşturan ve yapının kimliğini gösteren en önemli konulardır. Türk süsleme sanatı farklı zaman dilimlerinde ve farklı malzemelerde kullanım alanı bulmuştur. Bu da tekniklerin ortaya çıkmasını ve süslemedeki anlamsal değişiklikleri belirlemiştir. Konya evleri kültür, malzeme ve coğrafi etkenler gibi kavramlarla şekillenen İç Anadolu geleneksel mimarisinin en iyi örneklerindendir. Çoğunlukla ahşabın kullanım alanı bulduğu bu evlerde farklı teknik ve kompozisyonlarla ahşap süslemeler yapılmıştır. Konya evlerinde süslemelerin plan değişiminden etkilendiği gözlenmektedir. 19. yüzyıl başında batı etkisiyle ortaya çıkan mimari değişim, süslemeler ile farklı teknikleri de beraberinde getirmiştir. Bunun sonuncunda kompozisyon ve motiflerde tasarım, anlam değişiklikleri gözlemlenmiştir. Araştırmamızın konusu, Konya il merkezinde inşa edilen konutlarda iç ve dış ahşap süslemeleri ile bunların uygulamalarını incelemektir. Araştırma kapsamında Konya il merkezinden korunmuşluk durumuna, ahşap süsleme çeşitliliğine ve inşa edilme dönemi gibi kriterlere bakılarak on adet ev incelenmiştir. Tez konumuzdaki amaç, Konya evlerindeki iç mekân ve dış cephelerinde farklı tekniklerle yapılmış ahşap süslemeleri incelemek, belgelemek, literatüre katkı sağlamak, böylece kaybolmaya başlayan bu sanat dalının, yapının oluşmasında ve estetik değerinin artmasındaki öneminin anlaşılmasını sağlamaktır. Araştırma, literatür ve arşiv tarayarak çalışmaları ile oluşturulmuştur. Tablo, fotoğraf ve çizimlerle evler incelenmiştir. Elde edilen bulgularda Konya evlerinin yeterince korunamamış bu yüzden özgün bir sanat dalı olan ahşap süslemeler giderek yok olmaya başladığı ve belgelemenin yapılmadığı görülmüştür. Konya Evleri ahşap süslemeleri ve uygulamaları hakkında bir çalışma yapılmamış olması bu konu üzerinde durmamamızdaki önemli sebeplerden biridir.