Fonksiyonel Bir Besin Olarak Nar

Abstract

Punicacae ailesinin bir üyesi olan nar, Punica granatum L., tıpkı diğer pek çok bitki gibi antik çağdan günümüze kadar ulaşan, tıbbi amaçlı olarak kullanıldığı bilinen, yenilebilir bir meyvedir. Narın kökleri, çiçeği, meyvesi, kabuğu, aril (çekirdek) ve diğer kısımları sağlık sektöründe aktif olarak kullanılmaktadır. Bu güncel çalışmanın amacı geçmişten günümüze fonksiyonel besin olarak tüketilebilen narın sağlığa olan etkilerinin farklı alt başlıklarda değerlendirilmesidir. Nar ve yan ürünleri anti-bakteriyel, anti-oksidan, anti-kanser, antiobezite, anti-nörodejeneratif, anti-aterosklerotik, yara iyileşmesi gibi pek çok alanda kullanılmakta ve her geçen gün narın tıbbi kullanımına olan ilgi artmaktadır. Nar meyvesine bu fonksiyonelliği veren içindeki flavonoidler, polifenoller, ellajitaninler (gallik asit, ellajik asit, punikalin, punikalagin, luteolin, kuersetin, kamferol, glikosid, pedunkulagin) gibi fenolik maddelerdir. Bu maddeler sayesinde nar, kan glikoz düzeyini azaltma, kanser hücrelerinde apoptozisi arttırma, LDL ve total kolesterol gibi bazı kan yağları düzeylerini ve bel çevresini azaltma, nöroinflamasyonu azaltma ve oksidatif stresi azaltarak antioksidan etkiyi arttırma gibi etkilere sahiptir. Narda bulunan aktif maddelerin ilaç etkileşimlerine neden olup olmadığı halen tartışmalıdır. Nar ve türevlerinin özellikle anjiyotensin dönüştürücü enzimi (ACE) inhibe eden ilaçlar, antihipertansifler, karbamazepin, CYP 2D6 substratları, varfarin, rosuvastatin ve tolbutamit ile etkileşime girebileceği bilinmeli ve dikkatli olunmalıdır. Narın farklı kısımlarının içinde bulunan punikalagin ve punikalin başta olmak üzere bazı biyoaktif maddeler narın bu denli eşsiz olmasını sağlayan temel faktörlerdir. Bu maddelerin meyveye kazandırdığı fonksiyonlar sayesinde nar, sağlığın korunması ve sürdürülmesinde etkin rol oynamaktadır. Günlük beslenme örüntüsünde nara yer verilmesi önerilmektedir.