Merley Mishel’in Hastalıkta Belirsizlik Kuramı’nın Hemşirelik Araştırmalarında Kullanımı

Abstract

Hemşirelik kuramları, hemşireliğin temel kavramlarını açıklayan ve bu kavramların birbiri ile olan ilişkilerini tanımlayan, hemşirelere problem çözme sürecinde, analiz ve sentez yoluyla sistematik bir görüş kazandıran, hemşirelerin çok boyutlu ve derinlemesine düşünmelerine olanak tanıyarak, hemşirelik uygulamalarını destekleyen ve rehberlik eden bilimsel bir çerçevedir. Hemşirelere yol gösterici olan bu kuramlardan, hasta bakımında ve yapılan hemşirelik araştırmalarında yararlanılması, mesleki olarak güçlenmeyi ve hasta odaklı yaklaşımı benimsemeyi sağlamaktadır. Bu anlamda hemşirelik uygulamalarına rehberlik eden kuramlardan biri de Mishel’in ''Hastalıkta Belirsizlik Kuramı''dır. Bu derlemede, Mishel’in Belirsizlik Kuramı'nın açıklanması, araştırmalarda kullanımı ve yapılan araştırmaların incelenmesi amaçlanmıştır. Mishel’in Belirsizlik Kuramı, hasta ve hasta yakınlarının hastalık sürecinde yaşadıkları belirsizliği açıklayarak bütüncül bakıma temel oluşturmakta ve rehberlik etmektedir. Kuramda, kronik ve yaşamı tehdit eden hastalıkların yarattığı dengesizliği ve bireylerin karşılaştıkları belirsizlikleri nasıl kendileri ile bütünleştirebilecekleri ve hastalıktan nasıl yeni bir anlam bulabilecekleri açıklanmaktadır. Yaşamın her boyutunda olan belirsizliğin hastalık sürecinde de yer alması ve özellikle de kronik hastalıklarda bu kuramdan yararlanılabileceğini göstermektedir. Bireyin yaşamını çok boyutlu değerlendiren Mishel’in kuramı; kronik böbrek yetmezliği, kanser, psikiyatrik hastalıklar gibi farklı hasta gruplarında kullanılabilen bir kuramdır. Yapılan literatür incelemesi kapsamında ülkemizde yapılan araştırmalarda Mishel’in Hastalıkta Belirsizlik Kuramından sınırlı olarak yararlanıldığı görülmektedir. Hemşirelerin Mishel’in belirsizlik kuramından yararlanması, hasta bireyin yaşamında yer alan belirsizliği fark etmesine yardımcı olmaya, bireyin hastalıktan anlam bulmasını sağlamaya ve hemşirelerin bakış açılarının genişlemesini sağlayarak hastayı ve hastalığı farklı boyutta düşünmelerine yarar sağlayacaktır.