Cerrahi Girişim Geçiren Hastaların Sağlık Okuryazarlığı Ve Öğrenme Gereksinimleri Arasındaki İlişki

Abstract

Giriş ve Amaç: Cerrahi girişim sonrasında hastaların bireysel olarak öğrenim gereksinimlerinin belirlenmesi, verilecek eğitimlerin hastanın gereksinimlerine ve bilgi almaya hazır oluşluk durumlarının değerlendirilerek düzenlenmesi gerekmektedir. Bu araştırmanın amacı, cerrahi girişim geçiren hastaların sağlık okuryazarlık düzeyi ve öğrenme gereksinimleri arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Gereç ve Yöntem: Araştırma tanımlayıcı ve ilişki arayıcı olarak yürütüldü. Araştırmanın yapılabilmesi için etik kurul ve kurum izni alındı. Araştırmanın örneklemini, 15 Ağustos-20 Kasım 2021 tarihlerinde, örneklem kriterlerine uygun, araştırmaya katılmaya gönüllü olarak kabul eden 110 hasta oluşturdu. Veriler, Afyon’da bir üniversite hastanesinin genel cerrahi kliniğinde, “Hasta Tanıtıcı Bilgi Formu’’, “Hasta Öğrenim Gereksinimleri Ölçeği (HÖGÖ)’’ ve “Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği (SOÖ)” kullanılarak, hastalar taburcu olmadan 24-48 saat önce toplandı. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistiklerle, korelasyon ve regresyon analizleri kullanıldı. Bulgular: Hastaların yaş ortalaması 49,5±18,4 olup, %52,7’si kadın, %33,6’sı ilköğretim mezunu, %50,9’unun taburculuk eğitimi almadığı ve %88’inin sağlık durumuyla ilgili araştırma yaptığı belirlendi. Hastaların HÖGÖ toplam puan ortalaması 210,6±28,01’di. Hastalar için en önemli öğrenim gereksinimi tedavi-komplikasyonlar alt boyutuna (40,2 ±4,32), en az önemli öğrenim gereksinimi ise duruma ilişkin duygular alt boyutuna (19,5 ±4,14) ilişkindi. Hastaların SOÖ toplam puan ortalaması ise 81,4±24,47 olup, sağlık okuryazarlık düzeyi ve hasta öğrenim gereksinimleri puan ortalamaları arasında negatif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu bulundu (p=0,001, r= -,315). Hasta öğrenim gereksinimleri sağlık okuryazarlığını istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yordamaktaydı (R=,315, R2=,100, p=0,01). Hasta öğrenim gereksinimlerinin yordanmasında; bilgiye erişim (R=,330, R2=,109, p=0,00), tedaviler hakkında bilgi edinme (R= ,344a, R2=,118, p=0,00) alt boyutu ve yaş değişkeni (R=368, R2=,135,p=0,00) açısından istatistiksel olarak anlamlı düzeyde farklılık bulundu. Sonuç: Cerrahi girişim geçiren hastaların öğrenim gereksinimlerinin önemli düzeyde yüksek ve sağlık okuryazarlık düzeyinin orta düzeyde olduğu bulundu. Hastaların sağlık okuryazarlık düzeyi arttığında öğrenim gereksinimlerinin azaldığı belirlendi.