Pandeminin Üniversite Öğrencilerinin Uyku ve Yeme Alışkanlıkları ile Psikolojik İyi Oluşlarına Etkisi

Abstract

Giriş: Bu çalışma, halen devam etmekte olan pandemi sürecinde üniversite öğrencilerinin beslenme ve uyku düzeninin psikolojik iyi oluşları üzerindeki etkilerini incelemeyi ve değerlendirmeyi amaçlamıştır. Gereç-Yöntem: Kesitsel olarak tasarlanan bu çalışma Türkiye'nin Orta Anadolu şehirlerinden biri olan Konya'da yürütülmüştür. Çalışmanın evreni 2021-2022 eğitim öğretim yılında Konya’da bir vakıf üniversitesinde eğitim gören sekiz bin lisans ve önlisans öğrencisidir. Bu öğrencilerden gönüllü olarak 604 öğrenci çalışmaya katılımayı kabul etmiştir. Katılımcıların sosyodemografik özellikleri, beslenme durumlarını sorgulamak için anket formu ve besin tüketim sıklığı formu ile katılımcıların psikolojik iyi oluşlarını belirlemek için Diener tarafından geliştirilen Psikolojik İyi Oluş Ölçeği ve son 1 ay içindeki uyku kalitesi ve uyku bozukluğunu değerlendirmek için Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi (PUKİ) kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan toplam 604 katılımcının yaş ortalaması 20,82 ± 2,60 yıl, %39'u hemşirelik bölümü öğrencisi ve %83'ünün kadın olduğu belirlenmiştir. Bu öğrencilerin %77'si ailesiyle birlikte yaşadığını ifade etmiştir. Pandemi döneminde katılımcılar vücut ağırlıklarının arttığını beyan etmiş, pandemi öncesine kıyasla katılımcıların daha az egzersiz yaptığı, beslenme alışkanlıklarının değiştiği, öğün sayısının arttığı saptanmıştır. Katılımcıların psikolojik iyi oluş puan ortalaması 40,76±9,38, PUKİ puan ortalamaları ise 7,46±3,30 olarak bulunmuştur. Katılımcıların Psikolojik İyi Oluş Ölçek puan ortalamaları ile PUKİ puan ortalamaları arasında negatif yönde istatistiksel olarak anlamlı bir korelasyon olduğu görülmüştür (p<0.01). Pandemi öncesi dönemde et, süt ve süt ürünleri, yağlı tohumlar, kuruyemişler ve probiyotik ürünlerin tüketimi ile katılımcıların psikolojik iyi oluşları arasında anlamlı bir ilişki olduğu gözlemlenmiştir. Pandemi öncesi dönemde PUKİ puan ortalamaları ile tatlı ve unlu mamuller, dondurulmuş ürünler, paketlenmiş atıştırmalıklar ve fast food tüketimi arasında pozitif bir ilişki bulunmuştur (p<0.05). Sonuç: Pandemi döneminde gençlerin daha az egzersiz yaptığı, vücut ağırlıklarının arttığı, beslenme alışkanlıklarının değiştiği, öğün sayısının arttığı görülmektedir. Bu nedenle ülkelerin ve dünyanın geleceği olan gençlerde olağanüstü durumların etkisini en aza indirecek sağlık ve yaşam politikaları geliştirilmelidir. Ayrıca kaliteli uyku ve doğru beslenmenin sağlık üzerindeki önemi konusunda gençler bilinçlendirilmelidir