Serebral Palsili Çocuğa Sahip Anne Babaların Ebeveyn Öz Yeterlik Düzeyinin Karşılaştırılması

Abstract

Bu araştırma, Serebral palsili çocuğa sahip anne ve babaların öz yeterlik düzeylerinin karşılaştırılması amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini Konya il merkezinde bulunan ve kurum izni alınan 4 özel eğitim ve rehabilitasyon merkezine kayıtlı araştırmaya katılmayı kabul eden 153 Serebral palsili çocuğun anne ve/veya babası oluşturmuştur. Veriler 18 soruluk “Bilgi Formu” ve “Ebeveyn Öz Yeterlik Ölçeği (EÖYÖ)” ile toplanmıştır. Verilerin istatistiğinde t testi, varyans analizi, Mann-Whitney U testi, Kruskall-Wallis testi ve pearson korelasyon analizinden yararlanılmıştır. Anlamlılık p<0,05 olarak değerlendirilmiştir. Bireylerin yaş ortalaması 37.35±7.00 yıl olup 69.3’ü kadın, hepsi evli, % 27.5’i ilköğretim mezunu, %71.9’u çekirdek aile yapısına sahip, % 66.0’sı ev hanımı, % 67.3’ü çalışmıyor ve % 76.5’inin ekonomik durumu algısı orta düzeydedir. Serebral palsili çocukların % 85.6’sı ilaç kullanmıyor, %54.2’si erkek, % 72.5’i okula gitmiyor ve %46.4’ünün ikiden fazla eksitremite etkilenimi bulunmaktadır. Anne ve babaların ebeveyn öz yeterlik algı puan ortalaması 5.91±1.03 olarak saptanmıştır. Aile tipi, cinsiyet, çocuğun cinsiyeti, etkilenen ekstremite sayısı, Serebral Palsi’li çocuğa sahip olmakla yaşanılan öfke ve üzüntü duygusu, ev ve diğer sorumlulukların etkilenmesi gibi değişkenlerle ebeveynlerin öz yeterlik puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmıştır (p<0.05). Hem anne hem babası değerlendirilen 47 serabral palsili çocuğun annelerinde ebeveyn öz yeterlik algısı 5.94±0.88, babalarında ise 5.85±1.09 bulunmuştur. Yaş, eğitim düzeyi, şefkat duygusu gibi değişkenlerle ebeveyn öz yeterlik puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmıştır (p<0.05). Bu sonuçlar doğrultusunda Serebral palsili anne ve babaların birlikte ele alınması, farkındalık ve güçlendirilmelerine yönelik müdahaleler yapılması önerilmektedir.