Hemodiyaliz Tedavisi Alan Hastalarda Progresif Kas Gevşeme Egzersizlerinin Uyku Kalitesi Üzerine Etkisi: Randomize Kontrollü Çalışma

Abstract

Bu çalışma Kronik Böbrek Hastalığı (KBH) nedeniyle hemodiyaliz tedavisi alan hastalara uygulanan progresif kas gevşeme egzersizlerinin (PKGE) uyku kalitesi üzerine etkisini değerlendirmek amacıyla yapıldı. Araştırma 01 Mart- 30 Eylül 2022 tarihleri arasında Konya İli Özel Nefrotrans Karatay Diyaliz Merkezi’nde hemodiyaliz tedavisi alan hastalar ile randomize kontrollü araştırma şeklinde 38 deney, 38 kontrol grubu olmak üzere toplam 76 hasta ile tamamlandı. Deney grubunda olan hastalar, günde iki kez sekiz hafta süre ile PKGE uygulaması yaptı. Kontrol grubunda olan hastalar rutin bakımın dışında herhangi bir uygulama yapmadı. Araştırmada veriler “Kişisel Bilgi Formu” ve “Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi (PUKİ) ile toplandı. Elde edilen verilerin istatiksel analizi IBM SPSS26 programında, iki bağımsız grup arasındaki farklılıkların değerlendirilmesinde, parametrik test ön şartlarını sağladığı durumda “Student’s t Test”; sağlanamadığında ise “Mann Whitney–U testi” kullanıldı. Kategorik değişkenler arasındaki ilişkiye Fisher’s Exact Test ve Ki Kare testleri kullanılarak yapıldı. Deney ve kontrol grubuna alınan hastaların sosyodemografik özellikleri benzerdi. PKGE girişimi yapılan deney grubunda PUKİ global uyku puanının olumlu yönde dördüncü ve sekizinci hafta ölçümlerinde kontrol grubuna göre azaldığı belirlendi (p<0,001). PKGE yapılan deney grubunda PUKİ öznel uyku kalitesi, uyku latansı, uyku süresi, uyku etkinliği, uyku bozukluğu, gündüz işlev bozukluğu alt boyutlarının puanının (uyku ilacı kullanımı alt boyutu hariç) kontrol grubuna göre sekizinci haftada olumlu yönde daha az olduğu belirlendi (p<0,001). Bu sonuçlar doğrultusunda hemodiyaliz tedavisi alan hastalarda progresif kas gevşeme egzersizlerinin uyku kalitesini arttırdığı saptanmış olup PKGE hakkında hemodiyaliz tedavisi alan hastalara eğitim verilerek egzersizlerin öğretilmesi önerilmektedir.