Neoliberal Politika Çerçevesinde Şili’deki Emeklilik Sistemi

Abstract

Sosyal güvenlik insanlığın var olduğu günden bugüne bütün toplumlar için bir ihtiyaç olmuştur. Bu ihtiyaç başlangıçta geleneksel yöntemlerle karşılanmaya çalışılmış, geleneksel sosyal güvenlik yapılarının yetersiz kalması ve sanayileşmenin etkisiyle artan sosyal güvenlik ihtiyacı nedeniyle devlet de bu alana müdahil olmuştur. II. Dünya Savaşı’ndan sonra sosyal güvenlik ulusal ve uluslararası pek çok belgede yer alarak toplumu oluşturan herkes için evrensel bir hak olarak tanımlanmıştır. 1945-1970 yılları arasında refah devleti harcamalarının yüksek seviyelere ulaşması bir krizle sonuçlanmış, krizin etkileri refah devletinin sonunu getirmiştir. Artan kamu harcamalarıyla birlikte ortalama yaşam süresinin uzaması, krizle birlikte işsizliğin artması sosyal güvenlik sisteminin gelir gider dengesini bozarak sistemi çıkmaza sürüklemiştir. Yaşanan finansman krizine çözüm olarak neoliberal politikalar önerilmiştir. 1980’lerden itibaren devletin ekonomiye müdahalesinin sınırlandırılması ve serbest piyasa ekonomisinin güçlendirilmesi yönündeki fikirlerle birlikte neoliberal politikalar kabul görmeye başlamıştır. Bu doğrultuda neoliberal politikaların uygulandığı ilk ülke konumunda olan Şili’nin sosyal güvenlik sistemi incelenmiş, uygulanan politikaların sosyal güvenlik sistemini nasıl etkilediği üzerinde durulmuştur. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden biri olan dokümanların incelenmesi yöntemi kullanılarak hazırlanmıştır. Elde edilen bulgulara ve ulaşılan sonuçlara göre özelleştirilen Şili emeklilik sistemi, emeklilik yönetim şirketlerinin idari masraflarının düzeyinin yüksek olması, sistemin kötü yönetilmesi ve emekli maaşlarının düzeyinin düşük olması nedeniyle eleştirilerin odağı haline gelmiştir. Emeklilik sistemlerinin sadece özel şirketler tarafından yönetilmesi çeşitli sorunları beraberinde getirmiş, devletin sosyal güvenliği sağlama fonksiyonunun önemi anlaşılmıştır.