2018 Türkiye Bina Deprem Yönetmeliğine Göre Betonarme Binalarda Yapısal Derzlerden Oluşan Sorunların Düzenlenmesinin, Ülkemiz Yapı Stoku Geleceğine Katkısının İrdelenmesi

Abstract

Türkiye bulunduğu coğrafi konum itibariyle bir deprem ülkesidir. Mevcut yapılarımız sık sık depreme maruz kalmaktadır. Maruz kalınan bu etkiler, binaların henüz kullanım ömrünü tamamlamadan kullanılamaz hale gelmesine ve büyük can kayıplarına sebep olmaktadır. Taşıyıcı sistem tasarlanırken özellikle burulma düzensizliğinden kaçınılmalıdır. Betonarme binaların taşıyıcı sistemi, deprem etkileri altında fazla bağlılık (hiperstatik) davranışının etkin olabileceği şekilde tasarlanmalıdır. Söz konusu davranış geçerli olduğunda, deprem etkileri altında bazı taşıyıcı sistem elemanları dayanımlarının ötesinde kuvvetlere maruz kalmayıp diğer taşıyıcı sistem elamanlarca deprem yükleri paylaşılabilecektir. Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği 2018 madde 3A.3.2 (a) ile belirlenen şartlar dâhilinde yapısal derzler yapılmadan taşıyıcı sistemlerin tasarlanması tavsiye edilmiştir. 2018 deprem yönetmeliği yürürlüğe girene dek ağırlık ve rijitlik merkezleri yakın, düzenli olarak tasarlanmış yapılar sırf uzunlukları sebebiyle derzlerle ayrılarak inşa edilebilmekteydi. 2018 deprem yönetmeliğinin getirmiş olduğu yenilikle, oluşturulacak yeni statik projelerin, düzensizliklerin, yapım ve güçlendirme maliyetinin azaltıldığı projeler olacağının gösterilmesi amaçlanmıştır. Bu sayede yurdumuz yeni yapı stoku özellikle depreme karşı daha dayanıklı yapılardan oluşacağının ortaya konulması hedeflenmiştir. Bu tez çalışmasında 10 katlı betonarme bir binanın derzli ve derzsiz hallerinin deprem performansı, TBDY 2018 kuralları ve hesap esasları dikkate alınarak zaman tanım alanında doğrusal olmayan yöntem kullanılarak incelenmiştir. Derzli ve derzsiz durumlarına göre deprem etkileri altında davranışları ve hasarları incelenmiştir. Yapım ve güçlendirme maliyetleri her bir durum için karşılaştırılmıştır.