Kırsal Mimari Miras Üzerine Konut Tipolojisi Araştırması: Çavuş Köyü

Abstract

Yüz yılların birikimiyle oluşan yapım tekniği ve kültürü içinde yetişmiş yerli ustalar tarafından inşa edilen kırsal mimarlık yapıları belirli kalıplara sahiptir. Bu kalıplar ile şekillenen mekân birimlerinin bir araya gelme durumuna göre elde edilen tipolojiler bölgenin özgün mimari karakterinin oluşumuna katkı sağlamaktadırlar. Bu noktada tipoloji kavramı kırsal mimarlık ürünlerinden özellikle kırsal konutları anlamak ve tanımlamak için önem taşımaktır. Çalışma alanı olarak Konya-Beyşehir Çavuş Köyü’nün seçilmesinde tarihi değeri, coğrafi konumu ve sahip olduğu özgün mimari karakter rol oynamıştır. Bu önemli yerleşim bölgesinde tarihi anıtsal yapıların yanında konut dokusu da çeşitlilik göstermektedir. Çavuş Köyünün önemli özelliklerden birisi de Akdeniz Bölgesi ile İç Anadolu Bölgesi arasında geçiş oluşturan özel bir coğrafi konuma sahip olmasıdır. Bu bölgede Kırsal Miras olarak değerlendirilebilecek yerleşkelerde taş, ahşap ve kerpiç binalara rastlanmaktadır. Özellikle çalışma alanı olarak belirlenen Çavuş Köyü’nün merkezinde, kerpiç bina olarak bölgeye dair bilgi verebilecek yapılar yer almaktadır. Çavuş Köyü’nde yer alan yapılara dair araştırma metodolojisini; fiziksel verilerin elde edilmesiyle birlikte mekânsal organizasyonun ve yapı niteliğinin belirlenmesi yönünde yapılan çalışmalar oluşturmaktadır. Bu bağlamda köydeki yapı türleri parselasyon, yönlenme, plan ve cephe düzeni, yapım tekniği, strüktürel durum, yapı malzemesi ve süsleme bakımından incelenmiştir. Yapılan çalışmada ele alınan nitelikli yapıların plan tipolojisinin belirlenmesine ek olarak; parsel biçimlenişi, parselin yola olan konumu, yapıların parsele göre konumu ve yapıların giriş ilişkisi de irdelenmiştir. Bu tespitler doğrultusunda çalışmayla göller bölgesindeki özelleşmiş alanda kırsal mirasın çizgileri belirlenmiş olacaktır.