Ahşap İskelet Konut Yapısının Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi

Abstract

Günümüzde, inşaat sektörünün enerji ve kaynak tüketiminde %36- %40 gibi bir oranla etkin role sahip olmasıyla, yapı tasarımı sırasında oluşan çevresel etkilerin değerlendirilmesi kaçınılmaz hale gelmiştir. Bu amaçla, çevresel performansın değerlendirilmesi için en etkili yöntem olarak yaşam döngüsü değerlendirme yöntemi uygulanmaktadır. Yaşam döngüsü değerlendirmesi, ISO 14040 standardına göre bir ürün veya sürecin hizmet ömrü boyunca çevresel etkilerinin değerlendirilmesi olarak tanımlanmaktadır. Amaç ve kapsamın tanımı, yaşam döngüsü envanter analizi, yaşam döngüsü etki değerlendirmesi ve sonuçların yorumlanması olmak üzere dört aşamadan oluşmaktadır. Binaların yaşam döngüsü; tasarım, kullanım ve kullanım sonu evreleri olarak ele alınmaktadır. Bina tasarım aşamasında yapılan değerlendirme sonuçlarına göre alınan çeşitli tasarım ve malzeme kararlarıyla birlikte daha az çevresel etkiye neden olacak yapılar tasarlamak mümkün olmaktadır. Dolayısıyla bu yöntem, yapım sistemine karar verme aşamasında da kullanılabilmektedir. Değerlendirmeye alınacak binalarda sınıflandırma; konut ve ticari amaçlar için kullanılan binalar şeklinde olup konutlar da tek aileli ve çok aileli konutlar olarak ele alınmaktadır. Bu çerçeve doğrultusunda bu çalışmada, yaşam döngüsü değerlendirme yöntemine bina ölçeğinde bakılarak, 30 m2 ’lik iç taban alanına sahip ahşap iskeletli tek aileli bir konut, “beşikten mezara” yapı malzemelerinin üretimi ve taşınması, inşaat süreci, kullanım ve kullanım ömrünün sonuna kadar olan aşamaları kapsayacak şekilde TS EN 15978 standardına dayalı olarak çalışan “One Click LCA – Building LCA” çevrimiçi değerlendirme aracı kullanılarak değerlendirmeye alınmıştır. Değerlendirmede, binanın “beşikten mezara” tüm yaşam döngüsü aşamalarına göre, küresel ısınma potansiyeli, asitleşme potansiyeli, ötrofikasyon potansiyeli, ozon tabakasını delme potansiyeli, alt atmosferde ozon oluşumu potansiyeli, birincil enerjinin toplam kullanımı ve biyojenik karbon depolama olmak üzere 7 çevresel etki değerlendirme kategorisine ait sonuçlara ulaşılmıştır. Sonuçlar, bina yaşam döngüsü aşamalarının, kullanılan malzeme gruplarının ve inşaat sahasındaki diğer faktörlerin çevresel etkilerini ele almaktadır. Yapının küresel ısınma potansiyeli etkisi değerlendirildiğinde 104,88 kg CO2 eq/m2 /yıl olarak hesaplanmıştır. Sonuçlara bakıldığında, ahşap esaslı malzeme kullanımının, beton esaslı malzemelere kıyasla çevresel etkileri önemli oranda daha düşük olduğu görülmektedir.