Elektrik Piyasasında Teknik ve Teknik Olmayan Kayıp Uygulamalarının Değerlendirilmesi ve Model Önerisi

Abstract

Teknik ve teknik olmayan kayıp oranları, elektrik enerjisine duyulan ihtiyaç sonucu gün geçtikçe gelişen teknoloji paralelinde daha da fazla artmasına neden olmaktadır. Nitekim geçmiş yıllara bakıldığında teknik kayıp ve teknik olmayan kayıp oranları günümüzdeki kadar yüksek seviyelerde olmamasının sebebi bu duruma bağlanabilmektedir. Elektrik Piyasası Kanunu kapsamında teknik ve teknik olmayan kayıp oranları tüketicilere 01.01.2011 tarihinden itibaren Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun almış olduğu kurul kararı doğrultusunda faturalarda ayrı bir maliyet kalemi olarak yansıtılmaya başlanmıştır. Belirtilen tarihten önce bu bedel sistem kullanım maliyeti içinde yer almakta idi, ancak bu tarihten sonra faturalarda ayrı bir maliyet kalemi olarak yer alması sonucu tüketiciler tarafından itirazlar gelmeye başlanmıştır. Tüketiciler kullanmadıkları ama bedeline katlanmak zorunda kaldıkları bu bedelleri ödemek istememekte ve bu durum sonucunda hukuki yollara başvurmuşlardır. 6446 sayılı Enerji Piyasası Kanununun bazı maddelerinde ve 6719 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’da değişiklik yapılması teknik ve teknik olmayan kayıp bedellerinin tahsil edilmesinin yasal dayanağını oluşturmuştur. 6719 sayılı Kanun öncesi ve sonrasında yaşanan gelişmeler Yargıtay kararlarına yansımıştır. Farklı ülkelerdeki teknik ve teknik olmayan kayıp uygulamaları incelenmiş ve o ülkedeki teknik ve teknik olmayan kayıpların kimler tarafından tedarik edildiği ya da bu oluşan kayıp oranlarına kimlerin katlandığı konularına ve uygulanan yöntemlerin Türkiye’de uygulanan yöntemlerle karşılaştırılması yapılarak doğru sistemin hangisi olabileceği tartışılmıştır. Teknik ve teknik olmayan kayıpla mücadele kapsamında akıllı şebekelerin etkileri, sağladığı yararlara değinilmiş olup, uygulanan yöntemler belirtilmiştir. İspanya/Portekiz model örneği verilerek Türkiye’de bu modelin uygulanabilirliği üzerine önerilerde bulunulmuştur.