Mekân ve Çocuk Etkileşiminin Hikâyeler Üzerinden Değerlendirilmesi

Abstract

Gelişim psikolojisine göre, insanın yaşamı boyunca gelişimi ve değişimi devam eder. Çocukluk, gelişimin temellerinin atıldığı ilk dönem olduğu için oldukça önemlidir. Gelişim, kalıtım ve çevrenin etkileşimi ile oluşur. Gelişimi etkileyecek çevre faktörleri ise kültür, yaşanılan yer, aile yapısı gibi etkenlerdir. Kültürel ve sosyal mekânlar ise toplum gelişimini destekleyen mekânlardır. Bu sebeple çevreyi algılayıp farklı anlam yükleyen çocuk için yaşadığı ve hayal ettiği mekânlar gelişimine yön verir. Sembolik ögeler ve mekân unsurları içeren; hayal dünyasına katkı sağlayan edebi metinler ise bu konuda önemli bir yere sahiptir. Mimarlık mekân tasarlarken, edebiyat mekân kurgular. Buradan yola çıkılarak mekân ve edebiyat üzerinden kurulan ilişki ortak payda olan çocuklar üzerinden yorumlanmaya çalışılacaktır. Edebiyat, var olan mekânları farklı yansıtarak veya var olmayan mekânları hayal ettirerek okuyucuyla buluşturur. Çocuk edebiyatı, büyüklerden daha farklı bir dünyaya sahip olduğu düşünülen çocuklar için oluşturulan bir edebî türdür. Kitaplarla buluşan çocuğun hayal gücü gelişir ve gerçek hayatta da bu ifadeleri yorumlar. Bu ifadeler içerisinde mekân kavramı da bulunmaktadır. Bu çalışma resimli çocuk edebiyatındaki yazılı ve görsel ögelerin, çocukta mekânın anlam oluşumuna etkileri olduğu düşüncesiyle yapılmak istenmektedir. Çocuk edebiyatı ve mekân kavramlarına yönelik araştırmalar için de kaynak oluşturması hedeflenmiştir. Uluslararası çok satan ve ödüllü çocuk kitabı yazarı Julia Donaldson ve ödüllü illüstratör Axel Scheffler tarafından resmedilen eserlerinde, mekâna dair oluşturulan alt anlamların okunmaya çalışılması ve bu kaynaklarda yazarın mekânı ne şekilde temsil ettiğinin ortaya çıkarılması amaçlanmaktadır. En çok okunan kitaplar arasından, içerik analizi yapılması sonucunda mekânın anlamının nasıl oluşturulduğu incelenmektedir.