Pediatrik Hasta Odalarında Mekân Algısına Etki Eden Bileşenlerin Çocukların Uygun Tedavi Ortamı Tercihlerine Etkilerine Yönelik Tasarım Önerisi

Abstract

Hastane yapıları, insanların hayata başladıktan sonra sağlık sorunları ile ilgilenen ve çözümler üreten kuruluşlardır. 19. yüzyıl’dan sonra çocuklar adına kurulan sağlık komplekslerinden anlaşılacağı üzere çocuklar, sağlık hizmetinden faydalan kalabalık bir grubu oluşturmaktadır. Çocukluk çağında yaşanan hastalıkların, bu hastalıklara bağlı yan etkilerin ve yaşanan deneyimlerin süreç içerisinde çocukların yaşam kalitelerini etkilediği ve dolayısıyla yetişkinlikte kişilik yapısı, davranış, utanç ve değer yargılarını şekillendirdiği görülmektedir. Tedavi süreci içerisinde yaşanan korku durumu tıbbi travmaların yaşanması ile alakalı olsa da hastane ortamındaki çevresel imgelerle de yakından ilişkilidir. Parlak florasan ışıkları, alışık olunmayan sesler, standart soğuk renkler, yüksek ve düz duvarlar, soğuk hastane koridorları, deneyimlenmemiş bir ortam ve hastanın ne ile karşılaşacağını bilememesi hastalıktan ziyade yaşanan korku bu etkilerden bazılarıdır. Bu durum pediatrik hastanelerin fiziksel yapısının ve mekân kurgusunun önem kazanmasını sağlamıştır. Buna göre hastane yapılarında hastaların fiziksel, bilişsel ve psikososyal ihtiyaçlarına katkı sağlayacak ve iyi olma halini destekleyecek tasarımlar sunmak ihtiyaçtan ziyade zorunluluk haline gelmiştir. Mekân algısı, etrafta var olan değişkenlerin duyu organlarına aktarılması ile oluşur. Çocukta oluşan mekân algısının temelinde görsel algı yatmaktadır. Görsel algı, bireyin gördüğünü anlama yeteneğidir ve ayırt etmeyle de ilişkilidir, çünkü çocuk görsel algı sırasında nesneler arasında renk, ölçü, benzerlik, konum, şekil ve zemin ilişkileri gibi durumları ayırt eder. Buna göre çocukta mekân algısını, görsel algı ile elde edilen birden çok objenin özelliği ve birbiriyle olan ilişkisi şeklinde tanımlayabiliriz. Buna göre çalışma; Dünyada uygulamaya konulan multidisipliner bir tedavi destek alanı olan pediatrik bakım servislerinde yer alan pediatrik hasta odaları üzerine kurgulanmıştır. Mekân algısını etkileyen tasarım bileşenlerinden renk, form ve ışık renk sıcaklığının farklı kombinasyonları ile tasarlanmış çocuk hasta odası sanal mekân görselleri ile çocukların kullanıcı tercihleri ve algısal değerlendirmelerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Çalışma gelecekte tasarlanacak çocuk hasta odalarının çocukların bilişsel, psikolojik ve duygusal ihtiyaçlarına cevap verecek, uygun tedavi ortamı oluşumuna destek sunacaktır.