Değişken Boy Ve Yerleşime Sahip Betonarme Perdelerin Yapı Davranışına Etkisi

Ülkemiz, dünyanın önemli deprem kuşaklarından biri olan Alp-Himalaya deprem kuşağı üzerinde yer almaktadır. Buna bağlı olarak ülkemizin deprem ülkesi olduğunu söylemek mümkündür. Betonarme binaların taşıyıcı sistem dizaynındaki en önemli faktörlerden bazıları, perde duvarlarının sayısı,yerleşimi ve kesit alanlarıdır. Yapının rijitliğini artırmak ve ötelenmeyi önlemek için taşıyıcı sistemde perde duvarların kullanılması ülkemiz gibi deprem kuşağında bulunan ülkelerde zorunlu hale gelmiştir. Perdelerin eğilme rijitliği oldukça yüksek olduğundan, yapıya etki eden yatay yüklerin büyük bir kısmı perdeler tarafından karşılanacaktır. Deprem yönetmeliğine göre, düşey taşıyıcı sistem elemanının perde olarak tanımlanabilmesi için planda uzun kenarının kalınlığına oranının en az 6 olması gerekmektedir. Ancak, literatürde bu oran için farklı değerler önerilmektedir. Örneğin, ISO standardında bu oran 4 olarak belirlenmiştir. Bu çalışma kapsamında üretilen analitik modellerde bu oran yaklaşık 3.5’e kadar düşürülerek farklı kesitlerdeki düşey taşıyıcı perdelerin yapı davranışına etkisi incelenmektedir. Bu çalışmada iki farklı durum araştırılmıştır. İlk olarak çalışmada 15 katlı dört adet betonarme bina dizayn edilip perdelerin kesit alanının ve yerleşiminin değişmesiyle meydana gelen sonuçlar irdelenmiştir. Betonarme perdelerin üst katlara doğru daralmasıyla yapıya etkiyecek deprem ivmesinde azalış ve yapı periyodunda artış görülmüştür. Bu sebeble elemanlarda oluşan iç kuvvetlerdeki azalış gözlenmiştir. Betonarme perdelerin kesitlerinin farklı katlarda düşürülmesiyle yapı ağırlığının azalması ve beton metrajının düşmesi de ekonomik bir çözüm olabileceğini göstermektedir. Özellikle mega yapılarda ve/veya çok katlı yapılarda perde duvar boyutlarının belirli kat seviyelerinde daraltılması ile değişken kesitli betonarme perdelerin kullanılması mimari açıdan daha estetik çözümlerin sunulmasına da katkı sağlayacaktır. İkinci olarak 15 katlı dört adet betonarme bina dizayn edilmiş ve perdelerin yerleşim yerleri değiştirilerek sonuçları araştırılmıştır.