Tarife Dışı Önlemlerin İhracat Pazar Yönelimi Üzerindeki Etkileri: Sinyal Teorisi Perspektifinde Bir İnceleme

Belirli standartlara uyum ve bir dizi prosedür gerektiren tarife dışı önlemler, firmaları bir taraftan ürün kalitesini artırmaya teşvik ederek, bir diğer yandan da yüksek maliyetlere katlanmak zorunda bırakarak, uluslararası ticaret üzerinde ikili bir etki yaratmaktadır. Tarife dışı önlemlerin makro etkilerine odaklanan önceki çalışmalar, bu önlemlere maruz kalan firmaların algıları, tutumları ve davranışlarına olan etkilerinin incelenmesini ihmal etmiştir. Sinyal teorisi temel alınarak bu çalışmada, tarife dışı önlemlerin bilgi asimetrisini azalttığına ilişkin ihracatçı firmaların algısının, ihracata bağlılıklarını ve ihracat pazar yönelimlerini artırmalarına yardımcı olan bir sinyal rolü oynayıp oynamadığının ortaya konulması amaçlanmaktadır. Araştırmanın amacından hareketle ortaya konulan kavramsal model, Türkiye’deki 143 ihracatçı firmadan anket yöntemi ile elde edilen veriler kullanılarak, PROCESS Macro aracılığıyla test edilmiştir. Doğrudan ve dolaylı etkileri incelemek üzere öne sürülen araştırma hipotezleri, aracılık, düzenleyicilik ve durumsal aracılık analizleri ile sınanmıştır. Bulgular, tarife dışı önlemlerin, ihracatçıların gözlemlenemeyen özelliklerinin sinyalini vermede ve ihracatçı ile ithalatçı arasındaki bilgi asimetrisini azaltmada güçlü bir sinyal olduğunu göstermektedir. Bu sayede, yöneticilerin ve çalışanların ihracata bağlılıkları artarak, ihracatçı firmaların ihracat pazarlarına ilişkin istihbarat oluşturma, istihbaratı yayma ve ihracat pazarındaki müşterilere cevap verme çabaları önemli ölçüde güçlenmektedir. Ayrıca, firmaların ihracata bağlılıklarının ihracat pazar yönelimleri üzerindeki pozitif etkisi, tarife dışı önlemlerin bilgi asimetrisini azalttığına ilişkin ihracatçıların algısının yüksek sevilerinde daha da artmaktadır. Sonuç olarak, bu çalışma teoriye, yöneticilere ve politika yapıcılara yönelik önemli çıkarımlarda bulunarak, uluslararası ticaret literatürüne katkı sağlamaktadır.