Göç ve Mekan: Göçmenlerin Mekansal Aidiyet Portreleri

Göç mefhumu öteden beri farklı disiplinlerce konu edilmiştir. Ulusal ve uluslararası çalışmalar göçün ekonomik, kültürel, siyasal, psikolojik etkilerine odaklanmıştır. Göçün kendisi mekânsal bir farklılığı ifade ederken mekânın göç perspektifinden uzak kalması anlaşılabilir bir durum değildir. Postmodern tartışmalarda mekânın daha fazla gündeme gelmesiyle göç de farklı perspektiflerde ele alınmıştır. Fiziki bir mekân değişikliği göçmenlerin mekân tasavvuruyla aidiyetlerini de doğrudan etkilemektedir. Mekân aidiyetine göçmen projeksiyonuyla bakılmasının kayda değer olması sebebiyle bu çalışmada göçmenlerin mekân aidiyetinin genel portresi çıkarılmaya çalışılmaktadır. Mekân ve aidiyet arasında organik bir ilişki bulunmaktadır. Aidiyet kişilerin kimlik referans alanlarına işaret etmesi sebebiyle mühim bir konudur. Göçmenlerin mekân aidiyetinin belirsiz ve kaygan oluşunu bulundukları konum itibariyle söylemek mümkündür. İnsan özne pozisyonunda kabul edildiğinde mekân ve aidiyetin göçmen perspektifinden birbirini etkileyen kavramlar olduğu söylenebilir. İnsanın mekânla olan karşılıklı ilişkisinde aidiyet köprüsü yaşam tarzına da atıfta bulunmaktadır. Mekânla kurulan bağı yerleşik hayatla ilişkilendiren İbni Haldun, aidiyet noktasında göçebe toplumların daha zayıf kaldıklarını Mukaddime adlı eserinde belirtmiştir (Haldun, 2017). Mekân ve insanın temas etmesiyle aidiyetin temelleri atılmaktadır. Göçmenlerin bulundukları mekâna yönelik duyguları aidiyet örüntülerini şekillendirmektedir. Göçmen algısını anlamaya yönelik farklı tür göçmenlerle yapılan çalışmaların ortak paydasına göre göçmenin dünya genelindeki portresi sesi çıkmayan, görülmeyen, dikkate alınmayan, tahammül edilmeyen, layık görülmeyen bir “şey” ya da “nesne” konumunda olmaktadır. Bu çalışma göçmenin mekânla aidiyet ilişkisini daha net anlayabilmek adına göçmen mekânlarının izdüşümü, bir aidiyetsizlik göstergesi olarak dışla(n)ma ve dâhil olma süreçleri, mekânsal bütünleşme, göçmenlerin mekân aidiyeti başlıkları şeklinde kurgulanmıştır.